Εκατό χρόνια μοναξιάς

 

Από τον Δάλλα και τον Αουρέλιο Μπουενδία 

ως το Σούπερ Καπ

Όταν στις 23 Δεκέμβρη 1929 ο πρόεδρος του Πανιωνίου Δημητρός Δάλλας αναχωρούσε από τον μάταιο τούτο κόσμο, ένιωθε δικαιωμένος γιατί είχε καταφέρει το αδύνατο: είχε ξαναζωντανέψει τον αγαπημένο του σύλλογο που είχε βουλιάξει στην προκυμαία της πυρπολημένης Σμύρνης. Μαζεύοντας από δω κι από κει τα καψαλισμένα κουρέλια του, είχε υφάνει κομμάτι-κομμάτι από την αρχή ένα υπέρλαμπρο φανταχτερό πέπλο, ισάξιο με εκείνο που φορούσε ο ιστορικός σύλλογος στην Ιωνία.

Για να το πετύχει αυτό κοιμόταν σε ένα καμαράκι στα αποδυτήρια του Σταδίου, όπως ο συνταγματάρχης Αουρελιάνο Μπουενδία, ο ήρωας του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές στο μυθιστόρημα «100 χρόνια μοναξιάς», που κοιμόταν για χρόνια με τις ίδιες πυτζάμες.

Έδωσε μάχες που τις κέρδισε ή τις έχασε, όπως ο Μπουενδία που έκανε 32 πολέμους και τους κέρδισε ή τους έχασε όλους.

Δεν δέχτηκε τιμές και σύνταξη, όπως ο Μπουενδία που έστελνε στο διάολο όσους θέλανε να τον παρασημοφορήσουν.

Επιβίωσε από δεκάδες τρικλοποδιές φανερές ή ύπουλες, όπως ο Μπουενδία που επέζησε από 14 δολοφονικές απόπειρες, 73 ενέδρες κι ένα εκτελεστικό απόσπασμα.

Πάλεψε με πάθος για την αθλητική ιδέα του ωραίου, του μεγάλου και τ’ αληθινού, σαν άλλος Μπουενδία που έκανε όλα όσα έκανε από λύσσα… «εκείνη τη λύσσα που του κατέτρωγε τα σωθικά για το δίκαιο και το ηθικό», όπως γράφει ο Μαρκές για τον ήρωά του.

Ξεκίνησε με ελάχιστα εφόδια και οπαδούς αλλά κατάφερε το μέγιστο, όπως ο Μπουενδία «άρπαξε μια ομάδα εικοσιένα ανδρών από το χωριό, οπλισμένους με μαχαιροπίρουνα γιατί άλλα όπλα δεν υπήρχαν, έβαλε χιαστί ένα ντουφέκι στην πλάτη κι αιφνιδίασε τη φρουρά του καθεστώτος».

Σαν τον συνταγματάρχη Μπουενδία που οργάνωσε τριάντα δύο ένοπλες εξεγέρσεις κατά της κολομβιανής χούντας, ο Δάλλας ταρακούνησε το συντηρητικό αθλητικό οικοδόμημα. Στα έξι μόλις χρόνια που έδρασε στην Αθήνα πριν τον κρεβατώσει η αρρώστια, διοργάνωσε δυο Πανιώνιους Αγώνες το 1923 και το 1925 με πανελλήνια και διεθνή συμμετοχή δεκάδων σωματείων κι εκατοντάδων αθλητών, ξεκίνησε το 1926 και καθιέρωσε ετήσιο γυναικείο πρωτάθλημα στίβου, ξεκίνησε το 1925 και καθιέρωσε ετήσιο πρωτάθλημα βόλεϊ ανδρών κι από το 1926 βόλεϊ γυναικών καθώς και αντίστοιχα σχολικά πρωταθλήματα, δημιούργησε ξανά την ποδοσφαιρική ομάδα και τα τμήματα κολύμβησης-υδατοσφαίρισης, μπάσκετ και ποδηλασίας. Προώθησε την καθιέρωση των Βαλκανικών Αγώνων στίβου, με διεθνείς επαφές και διαβουλεύσεις προετοίμασε την πρώτη διοργάνωση που έγινε στο Παναθηναϊκό Στάδιο τον Σεπτέμβριο του 1929, ενώ ο ίδιος υπέφερε στο κρεβάτι του πόνου καταβεβλημένος πια από την κακιά αρρώστια.

Πολλές φορές βάδισε μόνος, όταν οι άλλοι αμφέβαλαν ή υπομειδιούσαν πίσω του, όπως ο Μπουενδία που «ξανάδε το πρόσωπο της άθλιας μοναξιάς του όταν όλα πέρασαν και δεν απόμεινε παρά ο φωτεινός χώρος του δρόμου».

Αλλά δεν μετάνιωσε ποτέ: «πολεμάω από περηφάνια», έλεγε ο Αουρελιάνο Μπουενδία, «κι αυτό είναι οπωσδήποτε καλύτερο από το να μην ξέρεις γιατί πολεμάς». Κι ο Δάλλας ήξερε πολύ καλά γιατί πάλευε, όχι για την δόξα αλλά για να δώσει λίγη από τη χαμένη περηφάνια στους συμπατριώτες του από τη Σμύρνη και για να μη ξεχαστεί το όνομα του Πανιώνιου.

Δεν άλλαξε τον κόσμο, ούτε ο συνταγματάρχης Αουρελιάνο Μπουενδία κατάφερε να τον αλλάξει. Αλλά ξεκόλλησε τον ελληνικό αθλητισμό από το τέλμα που είχε βυθιστεί, όπως ο Μπουενδία ταρακούνησε συθέμελα το συντηρητικό καθεστώς της πατρίδας του.

Οικογένεια δεν έκανε, όμως άφησε απογόνους που δόνησαν καθένας στον καιρό του και με τον τρόπο του το αθλητικό οικοδόμημα, όπως ο Μπουενδία που απέκτησε 17 γιους από 17 διαφορετικές γυναίκες και τους αναγνώρισε όλους.

Κι όπως ο Μπουενδία πριν φύγει για πάντα από τα εγκόσμια φώναξε: «Μια μέρα θα σηκώσω στα όπλα τους γιους μου για να ξεφορτωθούμε αυτούς τους βρωμογκρίνγκος!», έτσι κι ο Δάλλας άφησε ως ιερή παρακαταθήκη στους επιγόνους του μια φράση που έγινε η ψυχή αυτού του συλλόγου: «Ο Πανιώνιος είναι ιδέα και αι ιδέαι δεν θνήσκουν».

Με τη φράση αυτή κατά νου πορεύτηκε και πορεύεται μέχρι σήμερα ο σύλλογος, με άξιους διαδόχους που συνέχισαν το έργο εκείνου του οραματιστή είτε από διοικητικά είτε από άλλα μετερίζια: ΔημητρόςΚαραμπάτης, Ηλίας Μισαηλίδης, Πέτρος Λινάρδος, Ανδρέας Βαρίκας κλπ, κλπ.

Μέσα από συμπληγάδες, οικονομικές, θεσμικές, παραγοντικές, αθέμιτου και κακόβουλου μερικές φορές ανταγωνισμού κατάφερε να δημιουργήσει στη Νέα Σμύρνη ένα ζηλευτό αθλητικό οικοδόμημα. Κάποτε-κάποτε χαρίζει λίγες αλλά αξέχαστες χαρές στους οπαδούς του.

Το μεθύσι που προκαλούν αυτές οι σπάνιες φορές που ο Πανιώνιος κατακτά μια κορυφή, αξίζει όσο όλοι οι τίτλοι που έχουν κερδίσει οι πιο δυνατοί οικονομικά σύλλογοι. Για τους οπαδούς τους είναι μια ρουτίνα, χωρίς ενδιαφέρον. Θυμίζουν τον φαγά που δεν χορταίνει με τίποτε, δεν ευχαριστιέται ποτέ και πεθαίνει πεινασμένος. Έβλεπα χτες φίλους Ολυμπιακούς που δεν τους ένοιαξε και ιδιαίτερα η ήττα στο Σούπερ Καπ. Οι πιο σοβαροί που δεν έχουν προσβληθεί από την αρρώστια του πλεονέκτη και του φαταούλα, αντιλαμβάνονται και αποδέχονται πως είναι αφύσικο να κερδίζει συνεχώς η ομάδα τους. Οι άλλοι, που τα θέλουν όλα, δεν θα χαρούν ποτέ, και σίγουρα δεν θα νιώσουν ποτέ την άφατη ευτυχία που νιώθει από χτες κάθε πανιώνιος οπαδός.

Από το Γενάρη του 1926 που ο Δάλλας δημοσίευσε την ιστορική προκήρυξη για τη διοργάνωση του πρώτου γυναικείου πρωταθλήματος βόλεϊ στην Αθήνα, πέρασε ένας αιώνας. Ένας αιώνας στη διάρκεια του οποίου το γυναικείο βόλεϊ του Πανιωνίου πήρε δύο αθηναϊκούς τίτλους, 1928 και 1929 κατά την προπολεμική περίοδο, κι άλλους πέντε αμέσως μετά την Κατοχή. Αλλά κυρίως αποτέλεσε το ενδιάμεσο βήμα για να μπουν οι γυναίκες στο στάδιο. Η τότε συντηρητική κοινωνία δεν έβλεπε με καλό μάτι τη γυναίκα-αθλήτρια αλλά με το βόλεϊ, το οποίο έπαιζαν και στα σχολεία θηλέων, ήταν πιο ανεκτική. Το θεωρούσε ως ένα παιχνίδι. Αυτό ακριβώς έλεγε και η προκήρυξη:

«Ο Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος Σμύρνης, εν τω πόθω του όπως παροτρύνη και την θηλείαν νεότητα όπως καταγίνη εις την σωματικήν άσκησι προκηρύσσει αγώνας Βόλεϋ-Μπολ… Ο Πανιώνιος ελπίζει, ότι δια των αγώνων τούτων θα γίνη απαρχή μιας γενικωτέρας προσπαθείας της Ελληνίδος γυναικός προς την σωματικήν αγωγήν»

Κι έτσι έγινε. Ο Δάλλας απεβίωσε το 1929 αλλά το όραμά του πήρε σάρκα και οστά. Το γυναικείο τμήμα του συλλόγου γέμισε κορίτσια, ανέδειξε πρωταθλήτριες Ελλάδας όπως η Αρμάου, η Μπεναρδή, η Στεργίου προπολεμικά και μεταπολεμικά η Αργυρίου, η Λερίου, η Αστερή, η Κοντώση, η Κοκκίνου, η Κατσικαδέλλη, η Σασαγιάννη, η Ρεΐζη, η Βρεττάκου, η Μηνιάτη, η Κοκοσέλη, η Παπαγεωργίου, με τις οποίες κατακτούσε επί μια εικοσαετία το πανελλήνιο πρωτάθλημα.

Κάποιες είχαν ξεκινήσει από την ομάδα βόλεϊ, στην οποία συνέχισαν να αγωνίζονται παράλληλα με το στίβο. Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια κατέκτησαν το αθηναϊκό κύπελλο το 1946 και τέσσερα συνεχή πρωταθλήματα Αθηνών-Πειραιώς, από το 1947 ως το 1950. Ήταν οι Γεωργιάδου, Μπατσέλα, Στάικου, Παπαδοπούλου, Χατζηχρήστου, Αργυρίου, Δεστούνη, Γεραλή, Μπιάνκη, Κερδεμελίδου, Ζαπουνίδου. Οι Μπιάνκη, Κερδεμελίδου, Ζαπουνίδου, Γεωργιάδου έπαιζαν και στην ομάδα μπάσκετ που κατέκτησε το πρωτάθλημα Αθηνών-Πειραιώς το 1951, μαζί με τις Χατζησάββα, Γούναρη, Σαρρή. Τότε δεν γίνονταν ακόμα πανελλήνια γυναικών σε βόλεϊ και μπάσκετ.

Λίγα χρόνια αργότερα, στα μέσα της δεκ. ’50, οι ομάδες βόλεϊ και μπάσκετ γυναικών διαλύθηκαν καθώς το ενδιαφέρον είχε ατονήσει. Στο βόλεϊ δεν γινόταν καν τοπικό πρωτάθλημα αλλά και οι ομάδες μπάσκετ γυναικών δεν ξεπερνούσαν τις πέντε ή έξι στο Λεκανοπέδιο.  

Τα γυναικεία τμήματα μπάσκετ και βόλεϊ του Πανιωνίου επανιδρύθηκαν τις δεκ. ’80 και ’90, με έδρα το κλειστό της οδού Αρτάκης, αρχικά με τμήματα υποδομής. Σταδιακά οι ομάδες ενηλίκων ανέβηκαν τις κατηγορίες κι έφτασαν ως την Α1, όπου πρωταγωνίστησαν για μερικά χρόνια.

Το μπάσκετ κατέκτησε τον τίτλο της Α1 το 2007 και χάρισε στο σύλλογο το πρώτο πανελλήνιο πρωτάθλημα στην υπεραιωνόβια ιστορία του, έπαιξε στην Ευρώπη, το 2017 έφτασε στον τελικό του κυπέλλου, αρκετές φορές ήταν στην πρώτη τετράδα της Α1 και στο φάιναλ φορ κυπέλλου. Ήταν σε υψηλό επίπεδο ως το 2019. Μετά υποβιβάστηκε και το 2023  διαλύθηκε λόγω κόβιντ και λόγω έλλειψης αγωνιστικών χώρων. Στο διάστημα που βρισκόταν στην κορυφή αγωνίστηκαν πολλές διεθνείς παίκτριες: Ανδρουλάκη, Δελή, Βασιλείου, Βλάχου, Γκοτζή, Ζέρβα, Δημητράκου, Παναγιωτοπούλου, Παπαμιχαήλ, Παυλοπούλου, Σαμορούκοβα, Σπανού, Τασοπούλου, Χαλιβέρα κ.ά.

Παρόμοια πορεία είχε και το βόλεϊ αλλά με λιγότερες διακρίσεις μέχρι πέρυσι. Για πρώτη φορά έπαιξε στην Α1 την πενταετία 2007-2012. Δυο σεζόν τερμάτισε στην τετράδα, μετείχε στα πλέιοφ και στο ρόστερ είχε αρκετές διεθνείς: Γκούζου, Μεμετζή, Πανταζή, Παπαγεωργίου, Παπάζογλου, Σαγάνη, Τσιάρα, Τσουμήτα κ.ά. Μετά από πολλά χρόνια στην Α2 και την Πρε-λιγκ, το 2024 ανέβηκε πάλι στην πρώτη κατηγορία, έχοντας θέσει υψηλούς στόχους που βλέπουμε να παίρνουν σάρκα και οστά: πέρυσι για πρώτη φορά στον τελικό του κυπέλλου, όπου ήταν πολύ ανταγωνιστική απέναντι στον Ολυμπιακό, και 5η θέση στο πρωτάθλημα μετά τα πλέιοφ που της έδωσε την έξοδο στην Ευρώπη για πρώτη φορά στην ιστορία. Φέτος ήδη έφερε στο Βαρίκας το Σούπερ Καπ, το πρώτο πανελλήνιο τρόπαιο στην ιστορία του τμήματος και έχει πρωταγωνιστική παρουσία σε όλες τις διοργανώσεις: Volley League, Challenge Cup και έπεται συνέχεια.

Στο χθεσινό πανηγύρι για το Σούπερ Καπ, σίγουρα από ψηλά θα μετείχε κι ο αείμνηστος Δάλλας, χαρούμενος για το χριστουγεννιάτικο δώρο που του έκανε η ομάδα, την οποία εκείνος δημιούργησε πριν από έναν αιώνα, και μάλιστα αυτό συνέβη στις 23 Δεκέμβρη την ημέρα που εκείνος έφευγε από τη ζωή το 1929. Ήταν το καλύτερο μνημόσυνο που μπορούσε να του γίνει.

Θ. Μπελίτσος 24.12.2025