1921 – 1930 (Στ΄ μέρος)

O Πανιώνιος εισάγει το γυναικείο βόλεϊ στην Ελλάδα

Πρωταθλητής χωρίς ήττα: 1928, 1929

Το 1926, με πρωτοβουλία του προέδρου του Πανιωνίου Δημητρού Δάλλα, ο ιστορικός σύλλογος δημιουργεί γυναικεία αθλητική ομάδα και διοργανώνει τους πρώτους επίσημους γυναικείους αγώνες στίβου. Οι αντιδράσεις πολλές. Πάμπολλα τα αρνητικά και ειρωνικά σχόλια στον τύπο, ακόμα και από επίσημα χείλη που αρθρογραφούν εναντίον της συμμετοχής των γυναικών στον αθλητισμό επιστρατεύοντας κάθε είδους απίθανο επιχείρημα περί ηθικής, γυναικείας ανατομίας, γυναικείας ψυχοσύνθεσης κλπ. Παρ’ όλα αυτά οι γυναίκες επιμένουν και με τη βοήθεια των γυμναστριών στα γυμνάσια θηλέων δημιουργούν γυναικείους αθλητικούς πυρήνες. Όσες δέχονται ισχυρές πιέσεις από τον οικογενειακό και κοινωνικό περίγυρο βρίσκουν αθλητική διέξοδο στο βόλεϊ, το οποίο η κοινωνία αντιμετώπιζε ως ένα νεανικό παιχνίδι και όχι ως άθλημα. Ο Δάλλας είναι από τους πρώτους που αντιλαμβάνεται πως το νέο άθλημα του βόλεϊ μπορεί να αποτελέσει το όχημα για την ανάπτυξη του γυναικείου αθλητισμού.

Το Α΄ πρωτάθλημα βόλεϊ γυναικών 1926

 

Η προκήρυξη του Α΄ πρωταθλήματος
πρωταθλήματος βόλεϊ γυναικών
"Εμπρός", 16/1/1926



Όπως γράψαμε σε προηγούμενο άρθρο, από το 1925 ο Πανιώνιος είχε ξεκινήσει τη διοργάνωση πρωταθλημάτων βόλεϊ ανδρών μεταξύ συλλόγων και σχολείων, σε μια προσπάθεια να προωθήσει το άθλημα. Το 1926, παρά το ότι ακόμα δεν υπήρχε τμήμα γυναικείου βόλεϊ σε κανένα σωματείο, τολμά να διοργανώσει πρωτάθλημα γυναικών. Τον Ιανουάριο δημοσιεύει μια ιστορική προκήρυξη, με την οποία καλεί τα σχολεία θηλέων της πρωτεύουσας να δημιουργήσουν ομάδες βόλεϊ και να συμμετάσχουν σε ένα τουρνουά. Η προκήρυξη αυτή, η οποία αποτελεί την ιδρυτική πράξη του γυναικείου βόλεϊ στην Ελλάδα, έχει ως εξής:

«Ο Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος Σμύρνης, εν τω πόθω του όπως παροτρύνη και την θηλείαν νεότητα όπως καταγίνη εις την σωματικήν άσκησιν, προκηρύσσει αγώνας Βόλεϋ-Μπολ μεταξύ ομάδων μαθητριών των εν Αθήναις και Πειραιεί δημοσίων και ιδιωτικών Παρθεναγωγείων, των μαθητριών του Διδασκαλείου Γυμναστικής, των φοιτητριών του Πανεπιστημίου και των λοιπών εν τη Πρωτευούση υπό αλλοεθνών διευθυνομένων εκπαιδευτηρίων και ορφανοτροφείων θηλέων... Εις την νικήτριαν ομάδα απονεμηθήσονται υπό του Πανιωνίου μετάλλια, εις δε την Σχολήν επαμειβόμενον τριετές έπαθλον.»

"Βραδυνή", 10/4/1926.

Η ανταπόκριση δεν ήταν μεγάλη, όπως άλλωστε αναμενόταν. Όμως, ο σπόρος του Δάλλα έπιασε τόπο. Τέσσερις ομάδες συγκροτήθηκαν και από 4 ως 11 Απριλίου συμμετείχαν στο πρώτο γυναικείο τουρνουά βόλεϊ που διεξήχθη στην Ελλάδα, στο Κεντρικό Γυμναστήριο. Διαιτητής όλων των αγώνων ήταν ο πρωταθλητής στίβου και βολεϊμπολίστας του Πανιωνίου Δημ. Καραμπάτης και κινητήριος μοχλός ο πρόεδρος του Πανιωνίου Δ. Δάλλας που, όπως έγραφε μια εφημερίδα: «Ήταν η ψυχή των πρώτων γυναικείων αγώνων. Τρέχει, παρακολουθεί, επιβλέπει και φροντίζει δια την όσο το δυνατόν μεγαλυτέραν επιτυχίαν των. Και είναι ομολογουμένως άξιος θερμών συγχαρητηρίων, διότι εις την ιδικήν του έμπνευσιν οφείλεται κυρίως η επιτυχής αυτή διοργάνωσις». Οι 4 πρωτοπόρες ομάδες κατά σειρά κατάταξης ήταν:

1.Διδασκαλείο Γυμναστικής. Είχε συγκροτηθεί μετά την προκήρυξη των αγώνων από φοιτήτριες και δεν είχε δώσει άλλο αγώνα. Όμως, με τρεις νίκες κατέκτησε το έπαθλο του Πανιωνίου, με τις: Νέγκα (αρχηγός, φοιτήτρια φιλολογίας), Κομνηνού, Παπαδοπούλου, Οικονομοπούλου, Αντωνιάδου, Μαρμαρά.

2.Γυμναστικός Όμιλος Ελληνίδων. Τερμάτισε δεύτερος με δύο νίκες και μία ήττα, με προπονήτρια τη γυμνάστρια Θεσπιάδα Δημητριάδου και παίκτριες τις: Ησαΐα, Παπακωνσταντίνου, Κανελλοπούλου, Σ. Μακρή, Παπαδημητρίου, Π. Μακρή.

Αμερικανικό Κολλέγιο Π. Φαλήρου

3.Αμερικανικό Κολλέγιο Θηλέων Π. Φαλήρου. Πήρε την 3η θέση με μία νίκη και δύο ήττες, με παίκτριες τις: Καγιαγιάν, Α. Καββαδία, Π. Καββαδία, Μανατσακινιάν, Λεκιμιάν, Σάββα.

4.Χριστιανική Ένωσις Νεανίδων. Είχε συγκροτηθεί μόλις πριν από ένα μήνα από το τμήμα ψυχαγωγίας της Χ.Ε.Ν. Έκανε τρεις ήττες με παίκτριες τις: Αριστέα Αρβανιτίδου (αρχηγός και προπονήτρια), Κασώνη, Ισαακίδου, Γεροπούλου, Ροσέτου, Φωτεινοπούλου.

Το Β΄ πρωτάθλημα βόλεϊ γυναικών 1927

Η Λιλή Καραμπάτη ήταν
βασική παίκτρια βόλεϊ του
Πανιωνίου για δέκα χρόνια

Το δύσκολο ξεκίνημα είχε γίνει με επιτυχία. Παίρνοντας θάρρος, σχολεία και σύλλογοι δημιουργούν ομάδες και την επόμενη χρονιά δηλώνουν συμμετοχή. Αναγκαστικά ο Πανιώνιος διοργανώνει ξεχωριστά πρωταθλήματα: ένα Γυναικών με 8 συλλόγους, αυτή τη φορά υπό την αιγίδα του ΣΕΓΑΣ και ένα Παρθεναγωγείων για μαθήτριες γυμνασίων θηλέων με 6 σχολεία, με άδεια του Υπ. Παιδείας. Τότε δημιουργείται και η πρώτη γυναικεία ομάδα βόλεϊ του Ιστορικού από τις αθλήτριες του στίβου: Λιλή Καραμπάτη, Α. και Κ. Νικολοπούλου, Θ. Πασχαλίδου, Θ. Βενιεροπούλου, Β. Καρνή. Οι αγώνες έγιναν από 19 ως 26 Μαρτίου 1927 με σύστημα νοκ-άουτ. Στον τελικό ο Γ.Ο. Ελληνίδων νίκησε το Διδασκαλείο με 15-11, 15-11. Μετείχαν επίσης: ΧΕΝ, Κολλέγιο, Πανιώνιος, Πειραϊκός Σύνδεσμος, ΑΟ Νεανίδων και Ομάδα Αθλητριών Εθνικής Τράπεζας.

Στο σχολικό πρωτάθλημα το Β΄ Γυμνάσιο Θηλέων Αθηνών επικράτησε στον τελικό του Παρθεναγωγείου Παπακώστα. Μετείχαν επίσης: Α΄ Γυμνάσιο, Λύκειο Αηδονόπουλου, 15^ο και 16^ο Ελληνικό Σχολείο Θηλέων. Αξίζει να σημειωθεί πως έπειτα από ενέργειες του Δάλλα οι αγώνες έγιναν στο Στάδιο και τους τελικούς παρακολούθησαν οι υπουργοί Παιδείας Αθανάσιος Αργυρός, Γεωργίας Αλέξανδρος Παπαναστασίου και ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Ζαΐμης, ο οποίος έκανε τις απονομές, προσδίδοντας έτσι με το κύρος του επισημότητα στην διοργάνωση. Τα δε έπαθλα απέκτησαν χορηγούς, τις εφημερίδες «Βραδυνή» (γυναικών) και «Εθνος» (παρθεναγωγείων) και το κατάστημα αθλητικών ειδών Καραμπάτη-Απετιάν (καλαίσθητης και ομοιόμορφης εμφάνισης).



Το κατάστημα "Καραμπάτη-Απετιάν" ήταν
βασικοί χορηγοί των πρωταθλημάτων βόλεϊ
που διοργάνωνε ο Πανιώνιος.



Ο Πανιώνιος κατακτά αήττητος

το Γ΄ πρωτάθλημα βόλεϊ γυναικών 1928

"Εμπρός", 17/5/1928

Από το 1928 ξεκινά η τριετής αήττητη πορεία της γυναικείας ομάδας του Πανιωνίου στο πρωτάθλημα Αθήνας, όπως αποκαλείται πλέον η διοργάνωση, αν και διοργανωτής της παραμένει πάντα ο σμυρναϊκός σύλλογος. Συμμετείχαν οκτώ ομάδες χωρισμένες σε δυο ομίλους. Αγωνίστηκαν στο Στάδιο από 20 Μαΐου ως 10 Ιουνίου και στον τελικό ο Πανιώνιος νίκησε τον ΑΟ Νεανίδων με 7-15, 15-4, 15-4. Μετείχαν ξανά ΧΕΝ, Κολλέγιο, Γ.Ο. Ελληνίδων και για πρώτη φορά Ατρόμητος Αθηνών, Νέοι Βύρωνος και Απόλλων που τελικά αποχώρησε. Το σχολικό πρωτάθλημα κατέκτησε ξανά το Β΄ Γυμνάσιο Θηλέων.

Ο Πανιώνιος κατακτά ξανά αήττητος

το Δ΄ πρωτάθλημα βόλεϊ γυναικών 1929

Το 1929 το πρωτάθλημα διεξήχθη στο γυμναστήριο του Εθνικού από 25 Μαΐου ως 9 Ιουνίου. Μετείχαν οκτώ τουλάχιστον ομάδες. Στον τελικό ο Πανιώνιος επικράτησε πάλι του ΑΟ Νεανίδων, αυτή τη φορά πιο δύσκολα με 13-15, 16-14, 15-12. Τρίτο ήταν το Π. Φάληρο Μετείχαν επίσης Ν. Βύρωνος, ΧΕΝ, Ατρόμητος, Εθνικός ΓΣ, Παναθηναϊκός, ίσως και άλλα σωματεία. Τη διετία αυτή η ομάδα παρέμεινε αήττητη σε όλα τα ματς πρωταθλήματος, με επικεφαλής και αρχηγό την Λιλή Καραμπάτη, μικρή αδελφή του πρωταθλητή Δημητρού Καραμπάτη, η οποία συνέχισε να αγωνίζεται ως το 1935 τουλάχιστον. Στην ομάδα αγωνίζονταν επίσης οι αθλήτριες του στίβου: Σοφία Μπεναρδή, Καραΐσκου, Παναγιωτοπούλου, Κουλουριώτου, Ειρήνη Αρμάου, Γεωργία Στεργίου, Καββασινού και Περίδου.

Το Ε΄ πρωτάθλημα βόλεϊ γυναικών 1930

 

"Βραδυνή", 14/7/1930.



Το 1930 ο Πανιώνιος τερμάτισε στην 4η θέση πίσω από το Π. Φάληρο, τον ΑΟ Νεανίδων και τη Νήαρ Ηστ. Ήταν ένα συναρπαστικό πρωτάθλημα και ο Πανιώνιος παρέμεινε αήττητος ως τον ημιτελικό, όπου ηττήθηκε από το Π. Φάληρο για πρώτη φορά έπειτα από τρία χρόνια σε ένα επεισοδιακό ματς που διακόπηκε καθώς υπήρξαν διαμαρτυρίες για κάποια απόφαση του διαιτητή. Ο αγώνας κατακυρώθηκε υπέρ του Π. Φαλήρου και οι κυανέρυθρες απογοητευμένες ηττήθηκαν και στο μικρό τελικό. Ο αήττητος επί τρία χρόνια Πανιώνιος είχε αποκτήσει μεγάλη φήμη και συχνά προσκαλείτο για φιλικά ματς σε συνοικίες της Αθήνας. Το Φεβρουάριο του 1930 μετέβη για φιλικό αγώνα στη Χαλκίδα προσκαλεσμένος από την τοπική Α.Ε. Χαλκίδος, με την ευκαιρία αθλητικών αγώνων που διεξάγονταν εκεί. Επικράτησε εύκολα με 15-1, 15-3 αλλά η πρόσκληση αυτή ήταν ένα πρωτοφανές γεγονός, αφού για πρώτη φορά καλείτο γυναικείος αθλητικός σύλλογος στην επαρχία για αγώνα, κάτι που συνέβαινε μόνο με τα ποδοσφαιρικά σωματεία και σπανιότατα με τις ανδρικές ομάδες μπάσκετ ή βόλεϊ.

Πηγές: Ψηφιακά Αρχεία Εφημερίδων Εθνικής Βιβλιοθήκης και Βουλής των Ελλήνων.

Θ. Μπελίτσος, "Κυανέρυθρη ιστορία: O Πανιώνιος διοργανώνει τα πρώτα πρωταθλήματα βόλεϊ στην Ελλάδα (1925-1930)", εφ. "Κυανέρυθρη πλατεία", φ. 59 (19/1/2013).

Θ. Μπελίτσος, "Κυανέρυθρη ιστορία: O Πανιώνιος εισάγει το γυναικείο βόλεϊ στην Ελλάδα", εφ. "Κυανέρυθρη πλατεία", φ. 60 (26/1/2013).



Θοδωρής Μπελίτσος